Sonbahar ayları olan Eylül ve Ekim, sebze dikimi için ideal zaman dilimleridir. Bu aylarda topraklar hala sıcakken, havalar da yavaş yavaş soğumaya başladığı için çoğu sebze türü hızla büyür ve iyi bir hasat verir. Eylül ve Ekim aylarında ekilebilecek pek çok sebze bulunmaktadır; bu sebzelerin büyük bir çoğunluğu kışın tüketilmek üzere saklanabilir.
Bunların arasında turp, havuç, kereviz, lahana, ıspanak, pazı, roka ve pırasa gibi sebzeler yer almaktadır. Bu sebzelerin yanında ıvır zıvır, şalgam, hardal, pazı ve tere gibi daha az bilinen sebzeler de Eylül ve Ekim aylarında ekilmeye uygundur. Bu sebzeleri yetiştirirken toprağın nemli olmasına ve doğru miktarda gübre verilmesine dikkat edilmelidir.
Eylül ve Ekim aylarında sebze dikimi yaparken dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus da mevsimlik değişikliklerdir. Hava sıcaklığı ve yağış miktarı sebzelerin büyüme sürecini doğrudan etkileyebilir, bu yüzden bahçıvanlar bu değişkenleri göz önünde bulundurmalıdır. Ayrıca sebzelerin dikimden hasat sürecine kadar düzenli sulanması ve gübrelenmesi gerekir.
Son olarak, Eylül ve Ekim aylarında sebze dikimi yaparken mevsimsel hastalıklara ve zararlılara karşı da dikkatli olmak önemlidir. Zararlı böcek ve mantar türlerine karşı organik mücadele yöntemleri tercih edilmeli ve sağlıklı bir hasat için bitkiler düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu nedenle, Eylül ve Ekim aylarında sebze dikimi yapacak olan bahçıvanlar, dikkatli ve özenli bir şekilde çalışarak lezzetli ve sağlıklı sebzeler elde edebilirler.
Kabak
Kabak, Cucurbitaceae familyasına ait bir sebzedir ve genellikle turuncu renklidir. Kabaklar genellikle yaz aylarında yetişir ve besleyici bir sebze olmalarıyla bilinir. Kabaklar genellike ılıman iklimlerde yetiştirilir ve topraklı ve güneşli alanları tercih ederler.
- Kabaklar, yüksek miktarda lif içerir ve sindirim sistemine yardımcı olabilir.
- Aynı zamanda kabaklar, A, C ve K vitaminleri ile potasyum ve magnezyum gibi mineraller bakımından zengindir.
- Kabaklar, çeşitli yemeklerde kullanılabilir, çorbalardan makarnalara kadar birçok farklı tarifte yer alabilir.
Kabaklar genellikle tatlı veya tuzlu tariflerde kullanılabilir ve kızartılarak, haşlanarak veya fırınlanarak pişirilebilir. Kabaklar ayrıca çorbalarda, kızartmalarda ve hatta tatlılarda bile kullanılabilir. Özellikle kabak çekirdeği, sağlıklı yağ ve vitaminler açısından oldukça zengindir ve atıştırmalık olarak tüketilebilir.
Patlıcan
Parlak mor renkteki kabuğu ve yumuşak dokusuyla patlıcan, çoğunlukla Akdeniz mutfağında kullanılan bir sebzedir. Türkiye’de de sıklıkla tüketilen bu sebzenin lezzetiyle birçok yemek tarifine lezzet katan bir malzeme olarak kabul edilir.
Patlıcan, genellikle kızartma şeklinde kullanılsa da fırınlanarak da tüketilebilir. Patlıcan musakka, patlıcanlı kebap ve közlenmiş patlıcan salatası gibi birçok yöresel yemek tarifinde kullanılır.
- Patlıcanın içerisindeki besin değerleri incelendiğinde, lif açısından oldukça zengin bir sebze olduğu görülür.
- Ayrıca patlıcan, antioksidan özelliklere sahiptir ve vücuda birçok fayda sağlar.
- Patlıcanın kilo vermeye yardımcı olduğu da bilinmektedir.
Patlıcan genellikle yaz aylarında bolca bulunur ve tazeliğiyle birçok yemeğe lezzet katar. Kabak, biber, domates gibi sebzelerle de lezzetli kombinasyonlar yapılabilir. Patlıcan yemeklerinin yanında yoğurt soslu veya sarımsaklı soslar da tercih edilebilir.
Pırasa
Pırasa, Allium familyasına ait bir sebzedir ve uzun, yeşil yapraklarıyla tanınır. Genellikle soğuk iklimlerde yetişir ve kışın en uygun zamanıdır. Pırasanın lezzetli bir aroması vardır ve çeşitli yemeklerde kullanılır.
Pırasa, yüksek miktarda lif ve vitamin içerir. Lif açısından zengin olması sindirim sistemi için faydalı olabilir ve tokluk hissi sağlayabilir. Ayrıca, C vitamini, K vitamini, folat ve demir gibi önemli besin maddeleri de içermektedir.
Pırasa, genellikle çorba, kızartma, sote ve salatalarda kullanılır. Yemeklere lezzet katan bu sebze, sağlıklı bir beslenme programının önemli bir parçası olabilir. Ayrıca, pırasa yaprakları çorbalara eklenerek hem lezzet arttırılabilir hem de besin değeri arttırılabilir.
- Pırasayı temizlerken yapraklarını iyice yıkayın ve katmanlarını ayırın.
- Pırasayı yemeklere eklerken ince halkalar halinde keserek kullanabilirsiniz.
- Pırasayı sote yaparken az yağla kısık ateşte pişirerek lezzetini koruyabilirsiniz.
Pırasanın faydaları saymakla bitmez. Sağlıklı bir yaşam için düzenli olarak pırasa tüketmeyi ihmal etmeyin!
Marul
Marul, Asteraceae familyasına ait bir bitki türüdür ve genellikle salata olarak tüketilir. Genellikle yeşil renkte olan yaprakları, sağlık açısından birçok fayda sağlayan besin maddeleri ile doludur. Marul, düşük kalorili bir sebze olduğu için diyet yapanlar tarafından sıkça tercih edilir.
Marulun içerisinde bulunan antioksidanlar, vücuda zarar veren serbest radikallerle savaşarak kanser gibi hastalıklara karşı koruyucu etki sağlar. Aynı zamanda lif bakımından zengin olan marul, sindirim sistemini düzenler ve kabızlık sorununu önler.
Marul aynı zamanda C vitamini açısından da zengindir. Bu da bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücudu hastalıklara karşı korur. Ayrıca marulun içerisinde bulunan demir minerali, kan hücrelerinin oluşumunda ve oksijen taşınmasında önemli bir rol oynar.
Marulun farklı çeşitleri bulunmaktadır, aralarında en yaygın olanları ise kıvırcık marul, kırmızı marul ve romaine maruldur. Bu çeşitler arasında besin değerleri ve tat farkları bulunmaktadır.
- Marul, salatalarda yaygın olarak kullanılır.
- Marulun çeşitleri arasında kıvırcık marul en çok tercih edilenlerden biridir.
- Marulun haşlama, kavurma ve sote gibi farklı pişirme yöntemleri vardır.
Bibeer
Biber, Capsicum annuum bitkisinin meyvesidir ve genellikle sivri veya dolmalık olarak tüketilir. Çoğunlukla yemeklere tat vermek amacıyla kullanılan biberin farklı türleri bulunmaktadır. Türkiye’de en yaygın olarak yeşil, kırmızı ve sarı biberler tüketilmektedir. Ayrıca acı biber, tatlı biber ve közlenmiş biber gibi çeşitleri de bulunmaktadır.
Biber, C vitamini açısından oldukça zengin bir besindir ve antioksidan özelliklere sahiptir. Ayrıca içerisinde A ve B vitaminleri ile demir, potasyum ve magnezyum gibi mineraller bulunur. Bazı araştırmalar biberin metabolizmayı hızlandırarak kilo vermeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
- Biberler genellikle taze olarak tüketilir, salatalara veya yemeklere lezzet katar.
- Kurutulmuş biberler de baharat olarak kullanılır ve çeşitli yemeklerde kullanımı yaygındır.
- Biber, bazı insanlar için sindirim problemlerine neden olabilir, bu nedenle fazla tüketimden kaçınılmalıdır.
Bazı türleri oldukça acı olabilirken tatlı biberler daha az acıdır ve genellikle çocuklar tarafından tercih edilir. Biberin sağlık açısından birçok faydası bulunmasına rağmen aşırı tüketiminde yan etkiler ortaya çıkabilir, bu nedenle dengeli ve ölçülü tüketilmesi önerilir.
Kereviz
Kereviz, maydanozgiller familyasından olan ve genellikle sebzeler arasında tüketilen bir bitki türüdür. Genellikle sap kısmı sebzelerle birlikte yemeklerde kullanılsa da yaprakları da salatalarda kullanılabilmektedir. Aynı zamanda sağlık açısından da oldukça faydalı olan kereviz, antioksidan özellikleri sayesinde vücut için oldukça önemlidir.
Kereviz, içerisinde bol miktarda lif bulundurması sebebiyle sindirim sistemi sağlığı için oldukça faydalı bir sebzedir. Ayrıca düşük kalorili olması sebebiyle diyet yapanların da tercih ettiği bir sebzedir. A, C, K vitamini ile demir, potasyum, magnezyum gibi mineralleri de içinde bulunduran kereviz, bağışıklık sistemini güçlendirici özelliklere sahiptir.
- Kereviz ayrıca kan basıncını düzenleyici etkileriyle de bilinir.
- Güçlü antioksidan özellikleri sayesinde hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı korur.
- Kalp sağlığını destekleyici etkilere sahiptir.
Görüldüğü üzere kereviz, sağlık açısından oldukça önemli bir sebze olarak karşımıza çıkmaktadır. Her gün düzenli olarak tüketilmesi halinde vücut için birçok fayda sağlayabilir.
Havuç
Havuç, kök sebzelerinden biridir ve genellikle turuncu renkte görülür. Ancak, beyaz, mor, sarı ve kırmızı gibi diğer renklerde de bulunabilir. Havuçlar genellikle beta-karoten ve lif açısından zengindir, bu da onları sağlıklı bir seçenek yapar.
Havuçlar genellikle çiğ olarak tüketilir, salatalarda, çiğ sebzelerle dip sos olarak ya da garnitür olarak kullanılır. Ayrıca, havuç suyu da popüler bir içecektir ve genellikle diğer meyve ve sebzelerle karıştırılarak tüketilir.
Havuçları pişirmek de yaygın bir yöntemdir. Havuç, buharda pişirilebilir, fırında kızartılabilir veya çorbalar ve yemekler için soslanabilir. Havuç, tatlı tariflerde de sıkça kullanılır, havuçlu kek ve havuçlu reçel gibi lezzetli seçenekler vardır.
- Havuç vitamin ve mineral açısından zengindir.
- Havuç çiğ veya pişirilmiş olarak tüketilebilir.
- Havuç suyu sağlıklı içecek ve detoks için tercih edilir.
- Havuç, cilt sağlığına faydalı olan beta-karoten içerir.
Bu konu Eylül ve Ekim aylarında hangi sebzeler ekilir? hakkındaydı, daha fazla bilgiye ulaşmak için Bahçede Hangi Sebzeler Yetişir? sayfasını ziyaret edebilirsiniz.